De Nobelprijs 2018 voor Geneeskunde is een enorme stimulans voor het onderzoek naar de vraag wat immuuntherapie kan betekenen voor hersentumoren. Juist de immuuntherapie is een welkome aanvulling op de behandelmogelijkheden bij de gecompliceerde aanpak van hersenkanker.

Dat is de reactie van het Hersentumorfonds op de uitreiking van de Nobelprijs 2018 voor Geneeskunde, maandag 10 december in Stockholm. De prijs gaat dit jaar naar professor James P. Allison, immunoloog aan de Universiteit van Texas en Tasuku Honjo, immunoloog aan de Universiteit van Kyoto. Zij deden onafhankelijk van elkaar baanbrekend onderzoek naar de mogelijkheid om het immuunsysteem van het menselijk lichaam zo te stimuleren, dat het tumoren aanvalt.
Het Nobelcomité noemt hun ontdekkingen “een mijlpaal in onze strijd tegen kanker”.

“Het Nobelcomité erkent hiermee het grote belang van immuuntherapie, dat ook hèt speerpunt is van ons fonds”, zegt Jan Laboyrie, voorzitter van het Hersentumorfonds. Het fonds kende onlangs twee beurzen toe aan wetenschappers van Amsterdam UMC, die onderzoek gaan doen naar de complexe interactie tussen tumor en het immuunsysteem.

Het probleem is dat het micromilieu in en rond een hersentumor extra barrières opwerpt tegen het immuunsysteem. Daardoor werkt de immuuntherapie nog niet zo goed als bij long- en huidkanker. En dat terwijl de immuuntherapie een zeer welkome aanvulling zou zijn op de behandelmogelijkheden van hersenkanker. Want de hersenen zijn een complex en kwetsbaar orgaan, waardoor bijvoorbeeld operaties extra risicovol zijn.

Professor dr. Jolanda de Vries, hoogleraar Translationele Tumorimmunologie aan het Radboudumc en lid van de Raad van Advies Hersentumorfonds zegt daarover:
“Inzicht krijgen in de barrières die hersentumoren hebben opgeworpen tegen het immuunsysteem zou kunnen betekenen dat immuuntherapie beter ingezet kan worden. Zo kan onderzocht worden of combinaties van therapieën mogelijk effectief zijn bij hersentumoren“.

Professor dr. Martin van den Bent, hoogleraar neuro-oncologie aan het ErasmusMC
en het tweede lid van de Raad van Advies van het Hersentumorfonds is voorzichtig optimistisch: “We hebben nog niet veel vooruitgang geboekt als het gaat om immuuntherapie bij hersentumoren. We moeten eerst beter begrijpen waarom deze tumoren het immuunsysteem zo sterk ontregelen. Dat hopen we uit dit onderzoek te gaan leren”.

Het Hersentumorfonds stimuleert het onderzoek naar mogelijkheden om immuuntherapie in te zetten tegen hersentumoren. Daarom kende het fonds in oktober 2018 twee beurzen toe aan wetenschappers van het Amsterdam UMC, Juan J. Garcia Vallejo en Thijs Crommentuijn.

Juan J. Garcia Vallejo wil een HersentumorAtlas maken om de complexe interacties tussen tumorcellen en het immuunsysteem beter te begrijpen.
Garcia Vallejo: “Deze atlas kan leiden tot de ontwikkeling van nieuwe lokale immuuntherapieën, zoals gepersonaliseerde therapie. En het monitoren van het effect van immuuntherapie na de behandeling. In de atlas willen we de samenstelling van alle immuuncellen in glioblastoom laten zien.”
Met behulp van preklinisch onderzoek gaat ook Thijs Crommentuijn op zoek naar nieuwe therapieën die het immuunsysteem moeten helpen de tumorcellen te bestrijden. “We onderzoeken het effect van deze behandelingen met als uiteindelijk doel om succesvolle combinatietherapieën vinden, die we ook daadwerkelijk kunnen bieden aan patiënten met glioblastoom”, aldus Crommentuijn.